Zespół do Badań Średniowiecznego i Nowożytnego Torunia

Skład personalny Zespołu do Badań Średniowiecznego i Nowożytnego Torunia,

archeolodzy:

• prof. dr hab. Jadwiga Chudziakowa – Zastępca Kierownika Zespołu
• dr hab. Krystyna Sulkowska-Tuszyńska prof. UMK
• dr Jacek Bojarski
• dr Ryszard Kaźmierczak

historycy:

• prof. dr hab. Krzysztof Mikulski – Kierownik Zespołu
• historycy architektury i architekci:
• prof. dr hab. Jadwiga Łukaszewicz
• mgr inż. arch. Bożena Zimnowoda-Krajewska

konserwatorzy:

• dr Marek Kołyszko

przyrodnicy:

• dr hab. Daniel Makowiecki
• dr hab.  Tomasz Kozłowski
• dr hab.  Paweł Molewski
• dr hab.  Agnieszka M. Noryśkiewicz

PROGRAM INTERDYSCYPLINARNYCH BADAŃ ŚREDNIOWIECZNEGO I NOWOŻYTNEGO TORUNIA

I.    Rekonstrukcja środowiska naturalnego przedlokacyjnego Torunia i jego najbliższych okolic oraz przemiany środowiskowe związane z oddziaływaniem miasta, w szczególności studia nad:

1. Geomorfologią terenu (naturalne i antropogeniczne formy terenu).
2. Hydrologią (wody gruntowe i powierzchniowe).
3. Szatą roślinną (współczesną, potencjalną i kopalną).
4. Glebami (współczesnymi i kopalnymi).
5. Fauną Torunia i okolic.

II. Bibliografie i katalogi

1. Elektroniczna bibliografia źródeł i najważniejszych pozycji literatury, dotyczących miasta i okolic, a w szczególności:
   • badań archeologicznych,
   • topografii,
   • kształtu przestrzennego i nazw topograficznych.
2. Zgromadzenie nazw topograficznych z obszaru miasta i okolic próba pełnej ich lokalizacji wraz z naniesieniem na plan elektroniczny.
3. Katalog elektroniczny zabytków kartograficznych dotyczących miasta i okolic.
4. Katalog średniowiecznych detali architektonicznych.
5. Stworzenie elektronicznej mapy Torunia i okolic zawierającej dane uzyskane z opracowania punktów II.1. – II.3.

III.    Badania początków Torunia przed translokacją, w szczególności zagadnień:

1. Lokalizacji i rozpoznania grodu Vogelsang,
2. Lokalizacji i badań osady krzyżackiej w Starym Toruniu.
   w szczególności:
   • pozostałości po kościele w Starym Toruniu,
   • pozostałości po grodzie krzyżackim.
3. Rozpoznanie sieci osadniczej wczesnośredniowiecznego Torunia i jej powiązań w ramach struktur osadniczych mikro- i mezoregionalnych ziemi chełmińskiej

IV. Badania przedlokacyjnego miasta.

Wznowienie prac archeologicznych na Zamku Krzyżackim oraz rozpoznanie jego okolic w szczególności:

• terenów przedzamcza i Woli Zamkowej.

V. Badania najstarszego miasta lokacyjnego.

1. Badania obszaru sąsiadującego z kościołem śś. Janów, gdzie przypuszcza się istnienie najstarszego placu targowego miasta.
2. Badania w obrębie kwater Starego Miasta od Wisły do Rynku Staromiejskiego.
3. Rozpoznanie najstarszej drewnianej zabudowy miasta, w tym opracowanie dotychczas odkrytych źródeł dotyczących tego zagadnienia.
4. Opracowanie najstarszej murowanej zabudowy miasta.

VI.    Rekonstrukcja faz rozwoju przestrzennego średniowiecznego i nowożytnego miasta.

1. Rozpoznanie zabudowy Starego Miasta na północ do Rynku Staromiejskiego.
2. Rozpoznanie najstarszej drewnianej i murowanej zabudowy Nowego Miasta.
3. Badania w obrębie kościoła św. Jakuba (dotychczas nierozpoznanego archeologicznie).
4. Odtworzenie chronologii i faz rozwoju Nowego Miasta.
5. Próba rekonstrukcji traktów komunikacyjnych miasta i przedmieść.
6. Studia nad powstaniem, rolą, rozwojem i przemianami systemów fortyfikacji.
7. Historia parceli miejskich w obrębie Starego i Nowego Miasta z uwzględnieniem materiałów z zakresu archeologii i historii sztuki.
8. Inwentaryzacja bram i wież w systemie obronnym średniowiecznego Torunia.

VII. Zagadnienie przedmieść toruńskich, studia nad:

1. Powstaniem i rozwojem przestrzennym.
2. Zabudową i topografią.
3. Rolą przedmieść w strukturze aglomeracji miejskiej.

w szczególności:

• Przedmieściem Chełmińskim,
• Przedmieściem Jakubskim,
• Przedmieściem Starotoruńskim,
• Małymi i Wielkimi Rybakami,
• Winnicą,
• Kaszczorkiem.

VIII. Studia nad poziomem życia i strukturą społeczną mieszkańców miasta i przemieść w średniowieczu i nowożytności na podstawie:

1. Badań archeologicznych.
2. Badań paleobotanicznych.
3. Badań archeozoologicznych.
4. Badań socjotopograficznych.
5. Struktury społeczne i zawodowe mieszczan toruńskich i ich odbicie w topografii miasta i przedmieść.
6. Przemiany demograficzne w Toruniu w średniowieczu i czasach wczesnonowożytnych.

IX. Opracowanie struktury populacji ludzkiej i jej przemian w średniowiecznym i nowożytnym mieście.

Badania archeologiczne i antropologiczne cmentarzy

•  przy kościele w Starym Toruniu,
• przy kościele śś. Janów,
• przy kościele św. Jakuba,
• przy kościele św. Wawrzyńca,
• przy kościele i leprozorium św. Jerzego.

Badania archeologiczne i antropologiczne wKościołach

• w Starym Toruniu,
• śś. Janów (badania weryfiakcyjne),
• św. Jakuba,
• św. Wawrzyńca,
• Najświętszej Marii Panny,
• św. Jerzego.

X. Badania początków i faz rozwoju założeń architektonicznych, w tym lokalizacja i badania reliktów nie umiejscowionych dotychczas budowli, a w szczególności:

Kościołów.

• św. Krzyża,
• św. Jerzego (badania weryfikacyjne),
• św. Ducha (na Małych Rybakach).

Klasztorów.

• Benedyktynek przy kościele św. Wawrzyńca i przy kościele św. Ducha na Małych Rybakach,
• Franciszkańów (badania weryfikacyjne).

Szpitali.

• św. Wawrzyńca,
• św. Ducha,
• przy kaplicy/kościele św. Katarzyny.

Budynków użyteczności publicznej.

• łaźni (w szczególności Waczenrodego i łaźni na Małych Rybakach),
• sądu przedmiejskiego.

Infrastruktury gospodarczej.

• młynów przy Kaszowniku oraz przy Strudze Toruńskiej,
• karmów przy Bramie Chełmińskiej,
• zabudowy gospodarczej na terenie Gór Piekarskich, Przedmieścia Chełmińskiego, Małych Rybaków,
• cegielni,
• mostu.

XI.    Badania najbliższych okolic średniowiecznego i nowożytnego Torunia, w tym:

1. Kępy Bazarowej.
2. Wsi Mokre.
3. Folwarku Rubinkowo.
4. Historycznej Nieszawy.

XII. Wizualizacja wyglądu i rozwoju Torunia w średniowieczu i czasach nowożytnych, stworzona na podstawie badań interdyscyplinarnych.